Żegnamy prof. Jadwigę Puzyninę

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Profesor Jadwigi Puzyniny. Znakomita językoznawczyni, badaczka twórczości Cypriana Kamila Norwida i aksjologicznego wymiaru języka zmarła 8 lutego 2025 r. w wieku 97 lat.

Długie życie naukowe Pani Profesor – od rozpoczęcia studiów polonistycznych w 1947 roku – było związane z Uniwersytetem Warszawskim i Wydziałem Polonistyki. Pani Profesor była uczennicą prof. Witolda Doroszewskiego, pod jego kierunkiem napisała pracę magisterską (1951) oraz rozprawę doktorską na temat Thesaurusa Grzegorza Knapiusza (1960). Stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych uzyskała na podstawie rozprawy Nazwy czynności we współczesnym języku polskim. Słowotwórstwo, semantyka, składnia (1969). Wniosek Rady Wydziału, a następnie Senatu UW o nadanie Jej tytułu profesora nadzwyczajnego został – z powodów politycznych – zrealizowany przez MEN dopiero w 1987 roku. Stanowisko profesora zwyczajnego na UW Pani Profesor otrzymała w 1993 roku.

Ogromny dorobek naukowy Profesor Jadwigi Puzyniny, a także dorobek organizacyjny związany z kierowaniem przez Nią zespołami badawczymi, pracowniami i zakładami – między innymi Zespołem Słowotwórczym i Pracownią Słownika Języka Cypriana Norwida – odzwierciedla rozwój jej zainteresowań badawczych. W pierwszym okresie pracy zajmowało Ją przede wszystkim słowotwórstwo synchroniczne inspirowane strukturalizmem, w kolejnym skupiała się na badaniu języka Norwida oraz analizie użyć słów w wymiarze aksjologicznym. Oznaczało to badania włączone w nurt życia społecznego, związane ze sposobami praktykowania języka i wartości, rezonujące z przemianami końca lat 70. i 80., a potem czasu transformacji.

W 1981 roku Profesor Jadwiga Puzynina została wybrana – w pierwszych wolnych wyborach – na stanowisko Dziekana Wydziału Polonistyki. Funkcję tę pełniła w trudnym czasie stanu wojennego, podejmując wysiłek integracji środowiska naukowego na Wydziale i poza nim.

Przez cały ten czas Profesor była oczywiście także dydaktykiem – prowadziła wiele zajęć, wypromowała 60 magistrów i 7 doktorów. Była autorką podręcznika Język i my. Podejmowała także działalność popularyzatorską, adresowaną do szerokiego grona odbiorców.

Jej niestrudzona aktywność owocowała licznymi wystąpieniami krajowymi i międzynarodowymi. Była członkiem rzeczywistym Komisji Językoznawstwa PAN, członkiem Rady Języka Polskiego, członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem założycielem Towarzystwa Kultury Języka i jego Członkiem Honorowym. W 2016 zainicjowała powołanie Zespołu Etyki Słowa Rady Języka Polskiego PAN, a następnie Komisję Etyki Komunikacji PAU.

Za swoją działalność była wielokrotnie odznaczana: Medalem Uniwersytetu Warszawskiego (2008), Medalem „Zasłużony dla Polszczyzny” (2009) oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007). W uznaniu zasług otrzymała Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011) oraz najwyższe odznaczenie państwowe – Order Orła Białego (2024).

Profesor Jadwiga Puzynina była humanistką w tradycyjnym sensie słowa: badaczką skupioną na przedmiocie swoich poszukiwań, ale nie tracącą z oczu szerszego kontekstu, zarówno innych dyscyplin, jak i społecznych praktyk. Jak sama mówiła, humanista to ktoś „umiejący scalać, łączyć zjawiska odległe”. Podejście to przyświecało jej w pracy naukowej, ale także w pracy społecznej, w podejmowanych przez nią staraniach na rzecz integrowania ludzi i środowisk. Dla swoich uczniów była Mistrzynią, wcieleniem rzetelności badawczej, ale też cnót skromności i życzliwości.

Zdjęcie:
Wręczenie Orderu Orła Białego prof. Jadwidze Puzyninie. Fot. Marek Borawski/KPRP. Źródło: www.prezydent.pl (dostęp: 10.05.2024)