Projekty
Anarchiwa i krypto(teo)logie: twórczość Leo Lipskiego w perspektywie wybranych nurtów najnowszej filozofii literatury
Kierownik projektu: mgr Antoni Zając (doktorant SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Diamentowy Grant)
Okres realizacji: 2019-2024
Projekt poświęcony twórczości Leo Lipskiego (1917-1997), polskiego pisarza żydowskiego pochodzenia. Na skromny objętościowo dorobek Lipskiego składają się teksty, które w sposób nowatorski (zarówno w zakresie koncepcji, jak i jej językowej realizacji) ukazują ekstremalne podmiotowe stany, w jakich znajduje się jednostka doświadczająca traumy. Projekt zakłada oryginalną interpretację twórczości Lipskiego w odniesieniu do konstelacji pojęciowej: trauma – żałoba – pamięć – język – ciało.
Antroponimia Daleszyc od XVII do XIX wieku – kształtowanie się, ewolucja i uwarunkowania społeczno-historyczne nazwisk z obszaru Kielecczyzny
Kierownik projektu: mgr Agata Łojek (doktorantka SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Diamentowy Grant)
Okres realizacji: 2020-2025
Celem projektu jest zbadanie, w jaki sposób i w jakim tempie polskie nazwiska kształtowały się w różnych grupach społecznych i płciowych. Materiał badawczy pochodzi z XVII, XVIII i XIX w. z terenu Kielecczyzny (parafia Daleszyce). Został wyekscerpowany z rękopisów ksiąg metrykalnych, akt chrztów i urodzeń, spisanych w językach łacińskim i polskim. W ramach prowadzonych badań będę próbowała odpowiedzieć na pytanie, czy czynniki takie jak historia regionu, język miejscowej społeczności czy struktura społeczna miasta i okolic wpływały na rozwój lokalnego systemu antroponimicznego.
Archiwum awangardy. Interpretacje korespondencji Franciszki i Stefana Themersonów
Kierownik projektu: mgr Honorata Sroka (doktorantka SDNH)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2024-2026
Franciszka i Stefan Themersonowie byli jednymi z najważniejszych artystów awangardowych XX wieku. Jednak mimo że ich sztuka jest uznawana na całym świecie, ich archiwum pozostaje niezbadane. Archiwum Themersonów jest jedną z największych kolekcji awangardowych w Europie, powstało w Londynie (1989-2014), a następnie zostało przeniesione do Biblioteki Narodowej w Warszawie (2014). Celem projektu jest analiza specyfiki jednego z kluczowych archiwów polsko-brytyjskiej awangardy. Podstawą przyjętej w projekcje metodologii są nowoczesne podejścia do piśmiennictwa autobiograficznego.
Badanie mowy zaburzonej i funkcji prymarnych za pomocą artykulografu CARSTENS AG501 i analizatora rozkładu pola akustycznego
Kierownik projektu: dr hab. Anita Lorenc, prof. ucz.
Finansowanie: NCN (Opus)
Okres realizacji: 2022-2026
Jama ustna to zarówno obszar odpowiedzialny za pobieranie pokarmu i prawidłowe domykanie układu, jak i struktura biorąca udział w realizacji funkcji wyższych, takich jak mówienie. Ta funkcjonalna zależność stanowiła punkt wyjścia i inspirację do zaprojektowania badań opartych na zbadaniu wzajemnych relacji zachodzących między mechanizmami wykorzystywanymi w funkcjach biologicznych i w funkcjach wyższych. Celem proponowanego projektu jest zdobycie nowej wiedzy i opis mechanizmów funkcjonujących w jamie ustnej odpowiedzialnych za kształtowanie wybranych funkcji prymarnych oraz rozpoznanie ich związków z artykulacją.
„Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej” – kontynuacja serii wydawniczej (tomy 42–56)
Kierownik projektu: prof. dr hab. Roman Krzywy
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2023-2028
Celem projektu jest publikacja 15 edycji źródłowych, obejmujących teksty pochodzące z XVI–XVIII w. (w tym zachowanych w przekazach rękopiśmiennych oraz w unikatach odnalezionych w bibliotekach ukraińskich i rosyjskich), które dotąd nie otrzymały krytycznego opracowania bądź dostępne są w przestarzałych wydaniach z XIX w. Na edycje składać się będzie wstęp historycznoliteracki, zasady wydania, transkrypcja tekstu źródłowego, objaśnienia, wykaz literatury, słownik archaizmów oraz indeks nazw własnych. Dzięki wszechstronnemu opracowaniu tomy „Biblioteki” służą dydaktyce akademickiej i celom naukowym.
Improwizacja romantyczna w trzech odsłonach: poezje filomatów – „Dziadów” część III –„Samuel Zborowski”
Kierownik projektu: Agata Żaglewska (doktorantka SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Diamentowy Grant)
Okres realizacji: 2020-2025
Celem projektu jest opis romantycznej improwizacji poetyckiej wykorzystujący metody badawcze performatyki i historii literatury. Pierwsza część opiera się na źródłach rękopiśmiennych. Kolejny etap stanowi poszerzenie archiwum improwizacji poetyckiej o materiał przekraczający kategorię dokumentu sensu stricto – tj. o teksty literackie. Projekt uwzględnia także ewolucję dyskursu o improwizacji w polskiej kulturze literackiej okresu romantyzmu – wybrane teksty źródłowe obejmują początek epoki (poezja filomatów: 1817-1823), moment jej przesilenia (III część Dziadów: 1832) i finał (Samuel Zborowski: 1845).
Inedita Leopolda Buczkowskiego
Kierownik projektu: dr hab. Agnieszka Karpowicz, prof. ucz.
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2024-2029
Celem projektu jest edycja nowych źródeł do badania twórczości Leopolda Buczkowskiego – jednego z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych polskich pisarzy XX wieku. Oprócz edycji pięciu tomów ineditów: korespondencji, form prozatorskich i in. archiwaliów o charakterze (auto)biograficznym, stworzona zostanie strona internetowa poświęcona pisarzowi, w językach polskim i ukraińskim.
„Ja, Filajnis”: Poeci mówiący kobiecym głosem w greckich epigramach epoki hellenistycznej
Kierownik projektu: mgr Helena Teleżyńska (doktorantka SDNH)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2023-2026
Projekt dotyczy greckich epigramów z epoki hellenistycznej (IV–I wiek p.n.e.), a w szczególności sposobów, w jaki poeci tego okresu konstruują głos kobiecych postaci w swoich utworach. Analiza obejmuje około setki epigramów, w których poeci mówią poprzez kobiecą maskę, na przykład matki opłakującej śmierć dzieci, hetery składającej votum Afrodycie w podzięce za jej opiekę czy też kobiety modlącej się do Artemidy o przyniesienie ulgi w bólach porodowych.
Kompleks kolonialny. Kultura wizualna i „kolonializm bez kolonii” w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce
Kierownik projektu: dr Łukasz Zaremba
Finansowanie: NCN (Opus)
Okres realizacji: 2023-2027
Celem projektu badawczego będzie rekonstrukcja i interpretacja kultury wizualnej „kompleksu kolonialnego” w polskiej sferze publicznej dwudziestolecia międzywojennego, zwłaszcza w latach 30. XX w., gdy rozwija się on najsilniej. Symboliczną datę początkową badań wyznacza 10 lutego 1920 roku – Zaślubiny Polski z Bałtykiem. Tyleż fizyczne, co symboliczne otwarcie na morze napędza bowiem fantazje o zamorskich, odległych i egzotycznych terytoriach, ich rzekomo należnych i niezbędnych Polsce (początkowo najchętniej na mocy reparacji wojennych) posiadłościach i bogactwach.
Leksykografia dla społeczeństwa: słownik terminów prawniczych i medycznych w polskim języku migowym
Kierownik projektu: dr hab. Paweł Rutkowski, prof. ucz.
Finansowanie: MNiSW (Nauka dla społeczeństwa)
Okres realizacji: 2022-2025
Celem projektu jest stworzenie pierwszego w historii Polski kompleksowego opracowania dotyczącego słownictwa prawniczego i medycznego w polskim języku migowym (PJM). Wymiernym efektem prac będzie obszerny słownik multimedialny dostępny online, zbierający znaki migowe już funkcjonujące w komunikacji osób głuchych, a także proponujący nowe terminy w wypadku braku pojęć specjalistycznych. Publikacja będzie zatem pełniła zarówno rolę deskryptywną, jak i preskryptywną. Ta ostatnia funkcja ma szczególnie ważne znaczenie w specyficznej sytuacji socjolingwistycznej osób głuchych w Polsce.
Między podporządkowaniem a emancypacją. Historia kulturowych fotografii chłopów w Królestwie Polskim i Galicjia (1846-1905)
Kierownik projektu: mgr Agata Koprowicz
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2021-2025
Głównym celem projektu jest ukazanie przemian tożsamości warstwy chłopskiej z perspektywy wizualnej, wybierając fotografię jako główne medium ukazujące zmiany. Przedmiotem analizy są dziewiętnastowieczne fotografie chłopów i chłopek na ziemiach polskich, tworzone zarówno przez zawodowych fotografów, amatorów, jak i samych chłopów. Kluczowe dla projektu jest zbadanie napięcia między uprzedmiotowieniem a upodmiotowieniem chłopów dostrzeganym w fotografii.
Ministerstwo Polskości: podróże-krajobrazy-teksty. Kulturowa historia ruchu krajoznawczego od 1873 do końca lat 20. XX wieku
Kierownik projektu: dr Piotr Kubkowski
Finansowanie: NCN (Sonata)
Okres realizacji: 2020-2024
Przedmiotem badań jest działalność polskich krajoznawców, zrzeszających się w stowarzyszeniach i klubach, organizujących wycieczki po ziemiach polskich, fotografujących krajobrazy i opisujących je. Badania oparte są na hipotezie, że krajoznawstwo odegrało ważną rolę w procesach wytwarzania tożsamości narodowej. Produkowało tę tożsamość nie tylko przy pomocy słowa pisanego i mówionego, lecz przede wszystkim poprzez chodzenie, patrzenie i samokształcenie.
Modernizacje widzenia. Proza polskiego modernizmu wobec nowoczesnych przekształceń dyskursu wizualnego (1890-1939)
Kierownik projektu: mgr Sylwia Borowska-Kazimiruk
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2020-2025
Projekt badawczy służy opisaniu relacji między rozwojem polskiej prozy i krytyki literackiej okresu modernizmu a przemianami zachodzącymi w dyskursie wizualnym w wybranym okresie. Wybór przedmiotu badań wspiera się na założeniu, że przekształcenia w sposobach konceptualizowania percypującej podmiotowości w polu m.in. psychologii eksperymentalnej oraz filozofii w znaczącym stopniu determinowały teoretycznoliterackie zadania polskiego modernizmu oraz wyznaczały nowe warunki praktyk literackich.
Naming for Othering in a Diversified Europe across Selected European Languages
Kierownik projektu: dr Marta Falkowska
Finansowanie: 4EU+ (SEED4EU+)
Okres realizacji: 2023-2024
Projekt skupiony wokół koncepcji OTHERING ma na celu prześledzenie, analizę i kategoryzację strategii referencyjnych i dyskursywnych stosowanych w bieżącym dyskursie publicznym (w wybranych językach, np. polskim, niemieckim, czeskim, chorwackim) i mających na celu wykluczenie, marginalizację, delegitymizację i poniżanie grup lub jednostek. Zakres projektu obejmuje analizy poświęcone nowym słowom/pochodnym odnoszącym się do imigrantów/uchodźców, przeciwników politycznych i ideologicznych, stereotypów dotyczących narodów/grup mniejszościowych lub ludzi postrzeganych przez pryzmat ich charakterystycznych cech.
Obieg inkunbaułów we wszczenonowożytnej Warszawie. Studium przypadku kolekcji Biblioteki Seminarium Metropolitalnego Archidiecezji Warszawskiej
Kierownik projektu: mgr Martyna Osuch (doktorantka MSD)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2022-2025
Celem projektu jest zbadanie obiegu inkunabułów we wczesnonowożytnej Warszawie oraz ustalenie tożsamości ich kolejnych właścicieli. W tym celu przeanalizowanych zostanie 161 woluminów przechowywanych w Bibliotece Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Prowadzone badania będą koncentrować się na fizycznym aspekcie książki, czyli cechach indywidualnych każdego woluminu. Analiza bibliograficzna i studia nad transmisją tekstu w okresie wczesnonowożytnym dostarczą niezbędnego kontekstu społeczno-historycznego, jednak kluczową częścią planowanych prac będą badania proweniencyjne.
Oddolny feminizm w Polsce okresu trasformacji i posttransformacji. Analiza dyskursów, praktyk i tożsamości na przykładzie polskich zinów feministycznych po 1989 roku
Kierownik projektu: mgr Barbara Dynda
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2021-2025
Feministyczne ziny to z założenia niekomercyjne i nieregularne, spontaniczne publikacje niskonakładowe, które wydawane są przez indywidualne autorki lub kobiece kolektywy, stowarzyszenia i organizacje społeczne. Ich obieg przyczynia się znacząco do przekazu feministycznych narracji, biografii i idei, umacniając tym samym wspólnotowość i solidarność kobiecych środowisk. Celem mojego projektu będzie analiza przemian oddolnego feminizmu w Polsce okresu transformacji i dekad późniejszych na przykładzie polskich zinów feministycznych tworzonych po 1989 roku.
Odmieńcy. Performanse inności w polskiej kulturze transformacji
Kierownik projektu: dr Dorota Sosnowska
Finansowanie: NCN (Opus)
Okres realizacji: 2022-2025
W ramach projektu badam, jak w polskiej kulturze czasów transformacji, pojawia się i działa odmienność. W czasach radykalnej zmiany z zastanych modeli tożsamości wyłaniają się nowe, które wymagają nowych mechanizmów ujawniania się, gestów i zachowań – nazywanych przeze mnie performansami, oraz nowych reakcji społeczności a nawet nowych modeli bycia razem. Patrząc na praktyki artystyczne jako na ślady i scenariusze społecznych działań, badam, jak wcielana była odmienność w czasach transformacji.
Ogródki w Nowej Hucie: działkowe praktyki i kultura zamieszkiwania
Kierownik projektu: mgr Katarzyna Łatała (doktorantka SDNH)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2024-2026
W ramach projektu badam kulturę pierwszych działkowców w Nowej Hucie. Przeprowadziłam roczne badania terenowe, składające się z obserwacji uczestniczącej i wywiadów pogłębionych. Doprowadziły mnie one do postawienia tezy mówiącej, że działkowcy radzili sobie z doświadczanymi osobistymi, społecznymi, ekonomicznymi, politycznymi i ekologicznymi zmianami oraz kryzysami poprzez kontynuację wyniesionych z dzieciństwa wiejskich praktyk w pracowniczych ogrodach działkowych Kombinatu.
Perspektywy nieatropocentryczne we współczesnym teatrze
Kierownik projektu: Ida Ślęzak (doktorantka SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Diamentowy Grant)
Okres realizacji: 2019-2024
Celem projektu jest wprowadzenie do polskich badań nad teatrem i performansem perspektywy ekokrytycznej. W teatrze, podobnie jak w innych dziedzinach sztuki, widać od pewnego czasu rosnące zainteresowanie problemem relacji człowieka ze środowiskiem, zwierzętami, roślinami oraz innymi rodzajami bytów. Coraz częściej podejmowany jest temat zmian klimatycznych i tego, w jaki sposób wiedza naukowa może inspirować do redefiniowania utartych przyzwyczajeń związanych z myśleniem o relacji człowieka i natury.
Polski film przyrodniczy 1945-2005
Kierownik projektu: mgr Michał Matuszewski (doktorant SDNH)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2024-2027
Kultura wizualna, a szczególnie dokumentalny film przyrodniczy, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu stosunku ludzi do przyrody, definiowaniu tego, co postrzegamy jako dzikie, a co jako oswojone, czy wreszcie w odróżnianiu siebie od reszty przyrody, a przez to identyfikowaniu się jako człowiek. Celem projektu jest zbadanie, jak te postawy realizowały się w historii polskiego filmu przyrodniczego w latach 1945–2005, a zatem zbadanie kulturowej historii polskiego filmu przyrodniczego, co pozwoli opisać ten obszar oraz pokazać wpływ medium filmowego na relacje człowiek – środowisko na polskim gruncie.
Praktyki literackie Jana Brzękowskiego. Dwujęzyczna twórczość w perspektywie archiwum pisarza
Kierownik projektu: mgr Joanna Piechura-Velychenko (doktorantka SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Perły Nauki)
Okres realizacji: 2023-2027
Projekt ma na celu – po pierwsze – zbadanie warszawskich i paryskich archiwów Jana Brzękowskiego – po drugie – popularyzację jego dwujęzycznej twórczości poetyckiej i prozatorskiej w polskich i francuskich środowiskach badawczych – po trzecie zaś – ukazanie roli autoprzekładu i dwujęzyczności w rozwoju eksperymentalnych praktyk literackich tego zapomnianego pisarza. Badania te mają wydobyć z zapomnienia mało znane powieści, wiersze i opowiadania Brzękowskiego, które zostaną omówione w kontekście zachowanych materiałów archiwalnych i dwujęzycznej działalności emigranta żyjącego na styku dwóch kultów.
Projekty lepszej gospodarki? Etnograficzne studia nad inicjatywami oddolnych walut lokalnych
Kierownik projektu: mgr Marlena Rycombel
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2020-2025
Laureatka grantu bada ruchy społeczne tworzące waluty lokalne, czyli alternatywne środki płatnicze. Wymiana za pomocą lokalnych pieniędzy odbywa się w konkretnym mieście bądź regionie umożliwiającym bliskość przestrzenną między użytkownikami waluty. Badaczka porównuje funkcjonowanie trzech systemów: polską walutę lokalną „Zielony” oraz dwie waluty lokalne eksperymentujące z technologią blockchain, „La Monnaie Léman” w Genewie oraz „Brixton Pound” w Londynie.
Przekład na języka na język angielski wraz z publikacją monografii Ewy Szczęsnej „Cyfrowa semiopoetytka”
Kierownik projektu: prof. dr hab. Ewa Szczęsna
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2022-2025
Autorka charakteryzuje znajdujący się u podstaw tekstu i dyskursu znak cyfrowy. Określa jego budowę i własności. Opisuje specyfikę semiotycznej organizacji przestrzeni cyfrowej, adaptowanie zastanych struktur semiotyczno-semantycznych i tworzenie nowych. Dowodzi, że semiotyka tekstu cyfrowego i jego poetyka są ze sobą ściśle związane. Autorka ukazuje, jak słowo literackie zostaje uprzestrzennione i ucieleśnione w procesie angażowania użytkownika. Pokazuje m.in. mechanizmy perswazji cyfrowej wykorzystywane np. w edukacji humanistycznej na uniwersyteckich platformach edukacyjnych.
Saficki modernizm w twórczości pisarek z obszarów Imperium Rosyjskiego (literatura polska, rosyjska i ukraińska)
Kierownik projektu: dr Anna Dżabagina
Finansowanie: NCN (Opus)
Okres realizacji: 2021-2025
Głównym celem projektu jest prześledzenie i opisanie fenomenu safickiego modernizmu w twórczości pisarek z terenów Imperium Rosyjskiego, szczególnie w literaturze polskiej, rosyjskiej i ukraińskiej w XIX stuleciu i pierwszych dekadach wieku XX. Badane wspólnie, literatury te stanowią wyjątkowy obszar porównawczy, który pozwoli rzucić nowe światło na zagadnienie związków pomiędzy kulturowymi, społecznymi i obyczajowymi przemianami zachodzącymi we wskazanym okresie, nie tylko lokalnie, lecz także w szerszym kontekście.
Słownik historyczny terminów gramatycznych on-line
Kierownik projektu: prof. dr hab. Wanda Decyk-Zięba (do 2022), dr Izabela Stąpor
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2018-2024
Opracowywany słownik (https://shtg.uw.edu.pl) będzie stanowić unikatową bazę terminów gramatycznych zanotowanych w dawnych gramatykach języka polskiego, słownikach oraz w gramatykach języków obcych pisanych po polsku, począwszy od wieku XV po rok 1939.
Koniec prac i udostępnienie słownika przewidziano na koniec 2024 roku.
Słownik polskiej literatury wojny i okupacji
Kierownik projektu: prof. dr hab. Sławomir Buryła
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2024-2029
Słownik polskiej literatury wojny i okupacji stanowi syntezę reprezentacji II Wojny Światowej w dziełach poetyckich, prozatorskich, eseistycznych, dramatycznych oraz w przekazach wspomnieniowych. Projekt obejmuje teksty powstałe od roku 1939 do chwili obecnej. Zbiór ponad 120 artykułów słownikowych (o objętości od pół arkusza do dwóch) ukaże się w postaci dwutomowej publikacji papierowej oraz w wersji elektronicznej.
Studiuj po polsku! Badaj po polsku! – język polski do celów akademickich dla studentów i młodych naukowców z ukraińskich uczelni wyższych
Kierownik projektu: dr Beata Jędryka
Finansowanie: NAWA (Promocja Języka Polskiego)
Okres realizacji: 2023-2024
Głównym celem projektu jest wzrost kompetencji studentów i młodych naukowców z Ukrainy w zakresie posługiwania się językiem polskim do celów akademickich (JPA) jako narzędzia w zdobywaniu i prezentowaniu wiedzy naukowej, promocji własnych badań oraz nawiązywaniu współpracy badawczej w różnych dziedzinach z instytucjami w Polsce. Doskonalenie umiejętności językowych będzie polegało na rozwoju kompetencji rozumienia tekstów, tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych z uwzględnieniem gatunków naukowych i dydaktycznych, opartych na recepcji, interakcji, produkcji i mediacji.
Tłumaczenie i edycja krytyczna „Prose nelle quali si ragiona della volgar lingua” Pietra Bemba
Kierownik projektu: dr hab. Marta Wojtkowska-Maksymik, prof. ucz.
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2022-2025
Przedmiotem badań w 36-miesięcznym projekcie jest XVI-wieczny dialog „Prose nelle quali si ragiona della volgar lingua” (1525) Pietra Bemba, dotąd nietłumaczony na język polski. Wynikiem badań będzie pierwsza, oryginalna translacja dzieła autorstwa Barbary Sosnowskiej i Marty Wojtkowskiej-Maksymik. Przekład opatrzony zostanie rozbudowanym aparatem edytorskim obejmującym wstęp i komentarze: filologiczny, językoznawczy, historycznoliteracki.
Tłumaczenie i publikacja w języku angielskim książki Pawła Rodaka „Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński)”
Kierownik projektu: dr hab. Paweł Rodak, prof. ucz.
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2023-2029
Książka Pawła Rodaka jest nowatorską propozycją analizy dzienników osobistych poprzez pryzmat takiej koncepcji dziennika, w której jest on traktowany szerzej niż tylko jako tekst, a mianowicie jako piśmienna praktyka życia codziennego. Traktując dziennik w ten sposób autor zwraca uwagę na istotną rolę motywacji prowadzenia dziennika i spełnianych przez dziennik funkcji, na materialną stronę dzienników oraz ich wymiar tekstowy. Najważniejszym celem książki jest wskazanie, że dziennik osobisty, posiadający pierwotnie wymiar praktyczny, materialny i tekstowy zarazem, tylko wtórnie może być traktowany jako gatunek literacki czy rodzaj dyskursu.
„To nie jest kwestia pieniędzy”. Kryzys polskiej psychiatrii dziecięcej a przemiany tożsamości profesjonalnej psychiatrów: ujęcie narracyjne
Kierownik projektu: mgr Anna Róża Hoss (doktorantka MSD)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2024-2027
Osadzony na gruncie krytycznych studiów nad zdrowiem, niniejszy projekt ma na celu analizę narracyjnych tożsamości profesjonalnych polskich psychiatrów dziecięcych. Zgodnie z tezą, iż „zawód jest jak soczewka, w której koncentrują się procesy społeczne”, jego główna hipoteza mówi o doświadczaniu przemian w tożsamości profesjonalnej współczesnego psychiatry. Definicje dotyczące zdrowia odzwierciedlają preferowane systemy wartości, określają zależności między tym, co normalne, a tym, co dysfunkcyjne, czy też wskazują preferowany model interakcji między jednostką, grupą, instytucjami lub systemem jako takim.
Twórczość filmowa jako projekt tożsamościowy. Autoanalityczne obrazy w perspektywie teorii afektu
Kierownik projektu: mgr Łukasz Kiełpiński (doktorant SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Perły Nauki)
Okres realizacji: 2023-2027
Przedmiotem badań projektu są formaty filmowej intymistyki rozwinięte w drugiej połowie XX wieku, takie jak dzienniki filmowe czy autorskie animacje symbolizujące przeżycia wewnętrzne ich twórczyń i twórców. Głównym zadaniem jest wyodrębnienie, opis i interpretacja pionierskich praktyk filmowych o charakterze autobiograficznym. Istotnym celem planowanych badań jest także wyjaśnienie, w jaki sposób rozwój technologiczny mediów wizualnych uzupełnił i przekształcił piśmienne praktyki diarystyczne.
(Wielo)narodowa wschodnia Galicja w międzywojennym dyskursie polskim (oraz w jego wybranych kontr-dyskusjach)
Kierownik projektu: dr hab. Jagoda Wierzejska
Finansowanie: NCN (Sonata)
Okres realizacji: 2019-2025
Pierwszym celem projektu jest analiza procesu symbolicznego zawłaszczania i dostosowywania byłej wschodniej Galicji, części prowincji austriackiej przed 1918 zamieszkałej głównie przez Ukraińców, Polaków i Żydów, do politycznej, społecznej i kulturowej sfery polskości w II RP (1918-1939). Drugim celem jest identyfikacja i krytyczne opracowanie wybranych głosów, zwanych w projekcie „kontr-dyskursami”, które występowały przeciwko procesowi symbolicznego dostosowywania byłej wschodniej Galicji do polskości oraz w sposób jawny lub zawoalowany kontrowały wykluczający narodowy polski ogląd regionu.
Wiersz w sieci. Filologia strony internetowej na przykładzie twórczości Tomasza Pułki (2005-2012)
Kierownik projektu: mgr Paulina Chorzewska-Rubik (doktorantka SDNH)
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2023-2026
Celem projektu jest analiza niebadanego dotychczas, publikowanego sieciowo dorobku Tomasza Pułki oraz porównanie go z twórczością drukowaną poety. Cyfrowy dorobek twórczy Pułki obejmuje różnorodne formy medialne i gatunkowe – od poezji, przez autobiograficzne wpisy blogowe po nadania dźwiękowe. Ramy metodologiczne projektu wyznaczają filologia, krytyka genetyczna, kulturowe badania oprogramowania, historia cyfrowa oraz tradycja badań nad wizualnością i literaturą elektroniczną.
Więcej niż propaganda. Polskojęzyczny program wydawniczy w Królewcu jako projekt edukacji religijnej i kulturalnej (ok.1544-1575)
Kierownik projektu: dr Wojciech Kordyzon
Finansowanie: NCN (Preludium)
Okres realizacji: 2021-2025
W projekcie badam wernakularne przedsięwzięcia wydawnicze podejmowane w latach 1544–1575 przez działaczy protestanckich osiadłych w Królewcu i realizowane w oficynach Hansa Weinreicha, Aleksandra Aujezdeckiego i Hansa Daubmanna, weryfikując hipotezę o polskojęzycznym programie wydawniczym jako części szerszego projektu edukacji religijnej i kulturalnej zainspirowanego przez księcia Albrechta. Interesują mnie strategie wydawców, którzy musieli uwzględniać różne czynniki: wymagania patronów, możliwości techniczne drukarzy, potrzeby czytelników i własne cele.
Wydanie, przekład i opracowanie księgi XIII i XIV „Antologii palatyńskiej”
Kierownik projektu: dr hab. Jan Kwapisz, prof. ucz.
Finansowanie: MNiSW (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki)
Okres realizacji: 2023-2028
Rękopis „Antologii palatyńskiej” (ok. 940 r.) to jeden z najcenniejszych dokumentów starożytnej i bizantyjskiej literatury greckiej, zawiera blisko 3800 epigramów, powstałych na przestrzeni 1300 lat. Mój projekt poświęcony jest księgom XIII i XIV „Antologii”, zawierającym odpowiednio tzw. epigramy liryczne i zagadki. Przygotuję komentowane wydanie tekstu greckiego księgi XIII, które ukaże się nakładem wydawnictwa de Gruyter, oraz polski przekład ksiąg XIII i XIV dla serii „Biblioteka Antyczna”.
Zapis doświadczenia wojennego w dziennikach Leopolda Buczkowskiego, Anny Pogonowskiej oraz Jerzego Kamila Weintrauba
Kierownik projektu: Maciej Libich (doktorant SDNH)
Finansowanie: MNiSW (Diamentowy Grant)
Okres realizacji: 2019-2024
Projekt badawczy ma na celu wprowadzenie do polskiej nauki o historii literatury względnie rozpoczęcie nowego etapu recepcji dzienników trojga polskich pisarzy: Leopolda Buczkowskiego, Anny Pogonowskiej oraz Jerzego Kamila Weintrauba. Wspomniane diariusze są tekstami wyjątkowymi pod względem zastosowania w nich nowatorskich rozwiązań w kwestii dobieranych sposobów oraz języków opisu sytuacji i relacjonowania doświadczeń granicznych. Głównym
celem projektu zatem zbadanie odmiennych technik i strategii kreowania opisu rzeczywistości wojennej i wojennego doświadczenia przez troje autorów.
Życie pisane na konkurs. Praktyki pamiętanikarskie w Polsce 1918-1939 (analiza-recepcja-znaczenie)
Kierownik projektu: dr hab. Paweł Rodak, prof. ucz.
Finansowanie: NCN (Opus)
Okres realizacji: 2021-2025
Celem projektu jest opisanie zjawiska polskich konkursów pamiętnikarskich w okresie międzywojennym. Konkursy te były specyficznie polskim wkładem w rozwój krajowej i światowej socjologii oraz w ogóle nauk społecznych i humanistycznych, poprzez wzbogacenie analiz statystycznych analizami jakościowymi, a także poprzez oddanie głosu przedstawicielom tych grup społecznych, które dotąd rzadko pozostawiały źródła pisane: chłopom, bezrobotnym, pracownikom fizycznym, emigrantom zarobkowym, młodzieży. Dlatego znaczenie zjawiska wykracza poza obszar badawczy jednej dyscypliny, domaga się swojej historii kulturowej, a także opisu z wykorzystaniem narzędzi antropologii praktyk piśmiennych.