14. Badania książki. Polscy Głusi i ich język

Polski język migowy (PJM) to naturalny język wizualno-przestrzenny używany przez mniejszość językowo-kulturową osób głuchych w Polsce jako pierwszy lub jako język pierwszego wyboru. Język ten ma własną gramatykę, odmienną od gramatyki języka polskiego, a opartą na wykorzystaniu przestrzeni, ruchu i mimiki. Dlatego tekstu migowego nie da się zarejestrować w postaci książkowej, choć pojedyncze znaki i ich ciągi można zapisać w specjalnej notacji. 

 

Współczesne technologie pozwalają na zapis wideo tekstów migowych o dowolnej długości. Jednak analiza tych tekstów wymaga podzielenia ich na poszczególne znaki i dołączenia takiego opisu, który pozwalałby automatycznie znaleźć wszystkie wystąpienia danego znaku. Takie możliwości dają korpusy języków migowych. Zespół badaczy polskiego języka migowego stworzył jeden z największych na świecie oznakowanych korpusów języków migowych, zawierający kilkaset godzin nagrań dłuższych naturalnych wypowiedzi w PJM. Oprócz nagrań wideo korpus zawiera polskie odpowiedniki znaków, opisy składniowe i tłumaczenia na polski. Korpus ten pozwala na prowadzenie nowoczesnych badań lingwistycznych opartych na dużym materiale językowym. Nagrania stanowią też źródła dla badania kultury Głuchych i archiwum języka migowego, zwłaszcza starszego pokolenia niesłyszących.

Na podstawie korpusu PJM powstał też słownik PJM, stąd jego nazwa: Korpusowy słownik polskiego języka migowego. Zawiera on pojedyncze znaki i autentyczne przykłady użycia przedstawione w formie klipów wideo, a nie w postaci obrazków lub opisów wykonania, jak robiono to jeszcze w początkach XXI wieku. W hasłach znajdują się opisowe definicje znaczenia, a nie tylko polskie odpowiedniki. Słownik dokumentuje polski język migowy, służy kolejnym pokoleniom młodych osób Głuchych uczących się PJM jako swojego języka pierwszego, a także słyszącym uczącym się PJM. Pokazuje też, że PJM jest pełnowartościowym językiem naturalnym, utwierdza Głuchych w przekonaniu o wartości ich języka i zapobiega jego deprecjonowaniu przez słyszącą większość.

 

Zobacz więcej:
→ Korpusowy słownik polskiego języka migowego.
→ Otwarte Repozytorium Korpusu Polskiego Języka Migowego.

 

(Na zdjęciu: fragment słownika polskiego języka migowego)